İslam ahlâkı, sadece şekil ve bilgiyle sınırlı değildir. Bir Müslümanın en belirgin vasfı; yaşadığı değerlerle kalbinde taşıdığı imanın bütünleşmesidir. Kur’ân ve Sünnet ışığında gerçek bir müminin taşıması gereken temel nitelikler, sadece dışa yansıyan davranışlarda değil, iç âlemde yaşanan bir hâl ve şuurdur.
1. İhsan Şuuru:
Mümin, “Allah nerede olursanız olun sizinle beraberdir” (Hadîd, 4) ayetinin farkında olur. Her an ilahi kamerada olduğunu bilir ve bu şuurla yaşar.
2. Vakar ve Haya:
Vakar sahibidir, fakat asla kibirli değildir. Haya sahibidir. Zira Efendimiz (sav) buyurur: “Haya imandandır. Haya giderse iman da gider.” (Buhârî, Îmân, 16)
3. İkram ve Affedicilik:
İkram sahibidir. Kolay affeder ki Allah da onu affetsin. Kul, Allah’ın affını istiyorsa affedici olmalıdır. (Nûr, 22)
4. Sabır ve Huşu:
İbadette sabırlıdır. Kullukta, musibetlerde, kardeşlerine karşı tavırlarında sabrı elden bırakmaz. Aynı zamanda huşu sahibidir; Rabbinin huzurunda olduğunu daima hisseder.
5. İhlâs ve Samimiyet:
Gösterişten uzaktır. Her işini Allah için yapar. Riyadan sakınır.
6. Edep ve Asalet:
Edep, onun ziynetidir. Davranışlarıyla İslam şahsiyetini temsil eder. Nezaket ve tevazu her hâline yansır.
7. Tevazu ve Enaniyetten Arınma:
Fatih Sultan Mehmed’in fetihten sonra “Abd-i âciz” diye imza atması gibi, bir mümin daima acizliğini bilir. “Ben” değil, “Sen Ya Rabbi” der.
8. Kin Tutmaz:
Kalbinde kin barındırmaz. Tevhid inancı gereği, ortaklığa da, kini beslemeye de yer yoktur.
9. Tecessüs Etmez:
Kusur araştırmaz. Başkalarının ayıplarına değil, kendi eksikliklerine odaklanır. (Hucurât, 12)
10. Kibirden Kaçar:
Zira kibir cehennemde temizlenir. Tevazu, müminin şiarıdır.
11. Yalandan Uzak Durur:
Yalanın kalbi hasta ettiğini bilir. (Bakara, 10)
12. Fitneye Karışmaz:
Toplumda huzuru bozan değil, barışı sağlayan olur.
13. Gıybetten Kaçınır:
Kul hakkına dikkat eder. Gıybetin vebalini bilir; kıyamette sevaplarıyla ödememek için diline sahip çıkar.
14. Merhamet ve Şefkat Sahibidir:
Mümin, rahmet tevzi eden bir gönül insanıdır. Kalbi yumuşaktır, bakışı merhametlidir.
