İslam’da kader, Allah’ın geçmişi, şimdiyi ve geleceği eksiksiz ve tam olarak bilmesi anlamına gelir. Bu mutlak bilgi, Allah’ın ilmi değişmez olduğu için kader de değişmez. Dolayısıyla, dua eden bizler, Allah’ın bilmediği bir şeyi değiştirmeye çalışmıyoruz; aksine, Allah’ın ezeli bilgisi içinde dualarımız yerini alıyor.
Günümüzde sosyal medya platformlarında sıkça karşılaştığımız “Kaderi değiştiren dua” ifadesi, hadis kaynaklarında geçmemektedir ve muhtemelen dikkat çekmek amacıyla kullanılmıştır.
Hz. Peygamber (asm) şöyle buyurur:
“Bir kişi Allah’a İsm-i Azam ile dua ettiğinde, Allah mutlaka duasına icabet eder.” (Ebu Davud, Tirmizi, Nesei)
Buradaki “icabet” kelimesi, Allah’ın dua edene karşılık vermesi anlamına gelir. Ancak bu karşılık, insanın istediği şeyin birebir aynısı olmayabilir. Tıp alanından bir benzetmeyle açıklayacak olursak; doktor, hastasının talebine karşılık verir ama hastanın istediği ilacı doğrudan vermeyebilir. En uygun ve faydalı olanı seçer. Bu durum Allah’ın hikmeti gereği, duaların karşılık bulmasının farklı yollarla gerçekleşebileceğini gösterir.
Hadiste geçen “müstecap dua” kavramı da bu durumu ifade eder. Örneğin, erkek çocuk isteyen birisine Allah kız çocuk verebilir; dünya rahatlığı arzulayana ise ahirette cennet hayatı nasip edebilir.
Hz. Meryem validemizin annesi Hanne’nin kız çocuk doğurması üzerine yaşadığı şaşkınlık, bu ilahi hikmetin somut bir örneğidir. Âlimler, “Allah Hanne’nin duasına cevap vermedi” değil, “Daha güzel ve hayırlı bir şekilde cevap verdi” derler. Duaların karşılığı bazen bu dünyada verilmez; ancak ahirette en güzel biçimiyle gerçekleşir.
Sonuç olarak, Allah her duaya mutlaka cevap verir. Ancak bu, kaderin değiştiği değil, duaların Allah’ın yüce hikmeti doğrultusunda karşılık bulduğu anlamına gelir.
