Peygamberimizin İnsanlığa Işık Tutan Ahlâkı
Son peygamber Hz. Muhammed (s.a.v), Allah’ın insanlığa en büyük lütuflarından biri olarak gönderildi. O’nun gelişiyle birlikte karanlık çağ aydınlandı; kalpler imanla doldu, zulmün yerini adalet aldı. Kadınlar ve çocuklar toplumda hak ettikleri değeri buldu, insanlar arasında gerçek kardeşlik yeniden kuruldu.
Önce Kendi Yaşayarak Öğreten Peygamber
Efendimiz (s.a.v), insanlara yalnızca sözleriyle değil, davranışlarıyla da rehberlik etti. Öğrettiği ahlaki prensipleri önce kendisi uyguladı. En zor durumda bile sabırla ve metanetle hareket etti. Gönlü merhametle doluydu; yoksullara yardım eder, hayvanlara karşı dahi şefkat gösterirdi. Susayan bir kediye eliyle su vermesi bunun en güzel örneklerindendir.
“Merhamet Etmeyene Merhamet Olunmaz”
Çocuklara olan sevgisi dillere destandı. Torunları Hasan ve Hüseyin omzuna çıktığında bile namazını bölmeden onları beklemiş, asla azarlamamıştı. Sevgi ve şefkat, hayatının merkezindeydi. Bir adamın çocuklarını öpmediğini söylemesi üzerine, Peygamberimiz (s.a.v) şu tarihi sözü söylemiştir: “Merhamet etmeyene merhamet olunmaz.”
Alçak Gönüllülüğün En Güzel Örneği
O, herkesle aynı sofrada oturur, zengin-fakir ayrımı yapmazdı. Davet eden bir hizmetçi bile olsa onun davetine icabet ederdi. Kendi işini kendi görür, elbisesini diker, ayakkabısını onarır, kimseye yük olmazdı. Pazardan ihtiyacını alıp kendisi taşırdı. Hiçbir zaman gururlanmadı. Bir adam huzuruna çıktığında heyecandan titreyince, ona şöyle dedi:
“Korkma! Ben bir kral değilim. Kureyş’ten et yiyen bir kadının oğluyum.”
Ailede Sevgi ve Saygının Temsilcisi
Efendimiz, eşlerine karşı son derece nazikti. Evlilik hayatında anlayışlı, yardımsever bir eşti. Onun şu hadisi, aile yaşamındaki nezaketini özetler:
“Sizin en hayırlınız, ailesine karşı iyi davranandır.”
Ev işlerinde yardımcı olur, eşlerinin yükünü hafifletirdi. Bu tutumuyla, aile içi iletişime ve kadın haklarına dair çağlar üstü bir mesaj vermiştir.
Misafirperverlikte ve Hoşgörüde Sınır Tanımazdı
Müslüman olsun olmasın, evine gelen misafirlerle ilgilenir, ikramda bulunur, kimseyi ayırmazdı. Onun yanında bulunanlar ne yüzüne karşı kırıcı sözler işitmiş ne de azarlanmaya maruz kalmışlardır. On yıl hizmetinde bulunan Hz. Enes şöyle der:
“Bana bir kere bile ‘of’ demedi; yaptığım bir şeye neden böyle yaptın demedi.”
Temizlik ve Nezakete Önem Verirdi
Peygamberimiz, temizlik konusunda son derece titizdi. Bedenini ve elbiselerini daima temiz tutar, dişlerini misvakla fırçalardı. Cemaate temiz elbiselerle gelinmesini isterdi. Kötü kokulardan ve pislikten hiç hoşlanmaz, çevresine temizlik bilincini aşılamaya çalışırdı.
Sözünde Durur, Asla Yalan Söylemezdi
Doğruluk, onun en temel vasıflarındandı. Verdiği sözden asla dönmez, güvenilir kişiliğiyle herkesin saygısını kazanırdı. Bu yüzden ona “El-Emin” yani “Güvenilir Muhammed” denilmişti. Doğru sözlülüğüyle toplumda adaletin ve güvenin temelini atmıştı.
Cömertliğiyle Gönüllerde Yer Ederdi
Hz. Muhammed (s.a.v), elinde ne varsa ihtiyaç sahipleriyle paylaşırdı. İstemeye geleni eli boş çevirmez, “Ben sadece dağıtıcıyım; veren Allah’tır” derdi. Dilenciliği tasvip etmez, insanlara kendi ayakları üzerinde durmalarını tavsiye ederdi.
Bağışlayan ve Affeden Bir Rehberdi
Kendisine kötülük edenleri affeder, kin tutmazdı. Hatta iyilikle karşılık verir, düşmanlarını bile kazanmayı bilirdi. Yapılan iyilikleri unutmaz, vefa duygusuyla her zaman hatırlar ve hatırlatırdı. Yaşlılara saygı, küçüklere ise sevgiyle yaklaşırdı. Süt kardeşine hırkasını sermesi, tevazusunun ve sevgisinin güzel örneklerindendir.
Çalışkanlığıyla da Örnek Oldu
Tembelliği sevmez, iş yapmaktan kaçınmazdı. Mescidin inşasında taş taşıdığı gibi, yolculuklarda da görev alırdı. Ashabı arasında iş bölümü yapıldığında, o da yakacak toplamayı üstlenirdi. Çalışanlardan biri gibi davranır, kimseye üstünlük taslamazdı.
Sade Hayatıyla Topluma Örnek Oldu
Zenginliğe kavuştuğu zamanlarda bile sade bir yaşam sürdü. Elindekini hep ihtiyaç sahipleriyle paylaştı. Yaşam tarzıyla sosyal adaletin nasıl sağlanacağını insanlara uygulamalı olarak gösterdi.
Onun Ahlâkı Yolumuzu Aydınlatıyor
Hz. Muhammed’in (s.a.v) hayatı, sadece bir dönemin değil, tüm insanlık tarihinin en büyük ahlaki örneklerinden biridir. O’nun hoşgörüsü, adaleti, merhameti ve çalışkanlığı; bugün bile insanlar için bir pusula niteliğindedir. Ne mutlu, onun yolundan gidenlere…