Milyonlarca insanın baş ağrısı, ateş ve kas ağrılarına karşı yaygın olarak kullandığı parasetamol (asetaminofen), yanlış dozlarda ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. ABD’de Virginia Commonwealth Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, bu risklere karşı devrim niteliğinde bir gelişmeye işaret etti.
Araştırmacılar, “YM81” adını verdikleri yeni bir molekülün, aşırı parasetamol kullanımına bağlı gelişen karaciğer hasarını önleyebildiğini açıkladı. Fareler üzerinde yapılan deneylerde YM81’in karaciğer iltihabını belirgin biçimde azalttığı ve organı koruduğu görüldü.
Sessiz Tehdit: Aşırı Doz Parasetamol
Parasetamol, ateş düşürücü ve ağrı kesici etkisiyle yüzlerce ilacın etken maddesi olarak bulunuyor. Ancak yüksek dozlarda, karaciğerde NAPQI adlı toksik maddenin birikmesine yol açıyor. Bu durum hücre ölümleri, iltihaplanma ve ölümle sonuçlanabiliyor. Mevcut tedavi olan N-asetilsistein, sadece ilk 8 saatte etkili olabiliyor.
YM81 Nasıl Çalışıyor?
Yeni molekül YM81, karaciğer hasarının merkezinde yer alan GSDMD adlı iltihap proteinini hedef alıyor. Bu protein hücre ölümünü tetikleyen sürecin kilit noktası. YM81 ise bu zinciri kırarak karaciğerin korunmasını sağlıyor.
Deneylerde, YM81 verilen farelerde karaciğer enzim seviyelerinin (ALT ve AST) kayda değer şekilde düştüğü bildirildi. Bu sonuç, molekülün potansiyel bir tedavi olarak önümüzdeki yıllarda klinik çalışmalara taşınabileceğini gösteriyor.
Uzmanlardan Uyarı
Uzmanlar, parasetamolün güvenli bir ilaç gibi görünmesine rağmen doz aşımının hayati risk taşıdığını vurguluyor. Aynı etken maddeyi içeren ilaçların bilinçsizce bir arada kullanılmasının aşırı doza yol açabileceğini belirten uzmanlar, “Parasetamol içeren ilaçları almadan önce mutlaka içerik kontrolü yapılmalı ve doz aşımından kaçınılmalıdır” uyarısında bulunuyor.
