Elips haber.com yazarı Abdurrahman Dilipak, son seçim sonuçlarını analiz etti ve önemli değerlendirmelerde bulundu.
Dilipak, seçim sonuçlarını nasıl yorumlamamız gerektiği konusunda önemli noktalara değindi. Özellikle öfke dolu bir dilin ve karşılıklı suçlamaların hâkim olduğu ortamda, net ve tarafsız bir bakış açısının önemini vurguladı.
CHP'nin kazandığı yerlerin nüfusun %62.2'sini oluşturduğuna dikkat çeken Dilipak, bu durumun AK Parti için ciddi bir kayıp olduğunu belirtti. Parti içi dinamiklerin değiştiğine ve bu değişimin sonuçlara yansıdığına işaret etti.
Büyükşehirlerde AK Parti'nin gerilemesine ve CHP'nin genişlemesine vurgu yapan Dilipak, bu durumun ekonomik ve sosyolojik dinamiklerle ilişkilendirilmesi gerektiğini savundu.
Seçim sonuçlarını yalnızca rakamlarla değil, aynı zamanda seçmen profilini de hesaba katarak yorumlamamız gerektiğini belirten Dilipak, sandığa gitmeyen seçmenlerin tercihlerinin de sonucu etkilediğini vurguladı.
Dilipak, AK Parti'nin ekonomik ve sosyal göstergelerdeki gerilemesine dikkat çekerek, parti içindeki beklentilerin ve taleplerin ciddi sorunlara yol açabileceğini ifade etti.
Abdurrahman Dilipak: Seçim Sonuçlarını Nasıl Okumak Gerek?/Elips haber.com
Hala öfke dili, hala ötekini yıpratmaya yönelik, çarpıtıcı bir dil. Hala gayeye giden her yolu meşru gören bir akılsızlık. Birinde yenilgi öfkesi, ötekinde zafer sarhoşluğu… Ve sonuçta belirsizliklerle dolu bir kaos ortamı. Kaos içinde bir düzen vardır ve herkes yakında ne olacağını görecekler. Korkarım kazananlar için de kaybedenler için de bu gidişin sonu hüsran olacak. Çünkü ders almıyorlar. Çünkü hakikati aramıyorlar. Ötekilerin acılarında zevk, yoksulluğunda kazanç arıyorlar. Aslında bu sonucu hazırlayan akılsızlar, kazanır görünenlerle, kaybetmiş gözükenler arasında çok da fark yok gibi.
CHP’nin kazandığı yerler nüfusun %62.2’sini oluşturuyor. AK Parti %22,5. Asıl büyük kayıp burada. DEM %8.2, MHP %2.7. Toplamı %95 gibi YRP ve diğerleri %5. CHP+DEM %70.4. AK Parti+MHP+YRP=%30 etmiyor. Ehram tepe takla oldu %70/%30. Bu Cumhuriyet tarihinde bir ilk. Bu CHP’nin değil, AK Parti içindeki FETÖ’nün zihniyet ikizi AKP’lilerin başarısı. Yeşil Kemalist’lerin, Yeşil Feministler’in, Yeşil Baronlar’ın, Yeşil Sermaye ve Yeşil bürokrasi budalalarının başarısı bu. Yeşil Kemalistler Aziz Nesin’in farkına vardığı şeylerin farkında değiller. İsterseniz bu konuda Aziz Nesin ne diyor duymak isterseniz, dinlemek için tık’layın: https://t.co/Q8iEqf2zND https://x.com/akmanakar4/status/1779859882805527000?s=51&t=_Lw3uRrG7mNk4cBMtOyoXg
Daha bitmedi. Siz seçim sonuçlarını okurken CHP %37.76, AK Parti %35.48, YRP %6.19, DEM % 5.7, MHP %4.98, İYİ %3.76 diye okuyorsunuz. Burada kaba bir döküm var. Bu seçmenin irfan düzeyi, ekonomisi, sosyolojisini kimse hesaba katmıyor. Bunların ne kadarı memur, ne kadarı işçi, ne kadarı kadın, genç, yaşlı, emekli... Ne kadarı göçmen, ne kadarı dindar ya da seküler, etnik durumu ne ideolojik olarak nereden geliyorlar? Sahi bunlar kimin umurunda.
Büyükşehirlerde AK Parti çökmüş. CHP sahillerden içeri doğru genişlemiş.
AK Partililer şu sonucu iyi okusunlar: ülke ekonomisinin %85’ine sahip yerleşim bölgelerinde CHP önde. Sermaye sahiplerini nasıl sola kaptırdınız bunu iyi düşünün. Üniversitelerin olduğu şehirlerde de durum farklı değil. Ya hu siz hükümetsiniz, Başkent de onların hem de aradaki fark (2019’da CHP %50.93, %47.12 idiniz), şimdi ne oldu da, CHP adayı %60.43, AK Parti adayı %31.68’e gerilemiş. AK Parti’nin 2014’deki oyu %44.82 idi. CHP buraya %43.82’den geliyor. CHP nerede ise oyunu %50 artırmış. Tabi, AK Parti, MHP ve diğer ittifak üyelerinin desteği ile buraya geldi, CHP ise DEM’in desteği ile. Hatta Ankara adayı da MHP’den ödünç alınmıştı.
AK Parti’nin sermaye sahiplerinin yoğun olduğu bölgelerdeki oranı % 12… İşçi sizden yana değil, sanayici, iş adamı da, emekliyi de kaybetmişsiniz, gençliği de geriye ne kaldı ki? Peki deprem bölgelerini iyi analiz ettiniz mi, göç alan bölgeleri aynı zamanda. Sanırım herkes gerçeği görmek yerine, günah keçisi arıyor ya da bir başarı varsa onu kendi ile ilişkilendirmek istiyor. Görünen o ki, CHP bu başarıyı, AK Parti bu yenilgiyi hazmetmiş değil. Dindarlar da YRP’ye gitmiş. Bu sermaye endeksinde DEM %1.3, MHP ise %0.9 yoksul köylü bölgeleri MHP’ye oy vermiş. DEM bile MHP’ye göre daha zengin bölgelerde oy almış. Aslında sadece alınan oylama değil, sandığa gitmeyen ve iptal oylara bakmak gerek. Birileri sizi bırakıp başka yere gitmedi, sizi cezalandırdı. Siz ise hala sorumluları dışarıda arıyorsunuz… Günah keçisi aramaktan vazgeçin, oy kaybının sebepleri sizlerin içinde muteber makamdalar. Bu kafa ile AK Parti Van’da ne olup bittiği, bu durumun nasıl ortaya çıktığını bile anlayıp, çözüm üretemez.
İhracatın %79.6’sı CHP’nin seçimi kazandığı bölgelerden yapılıyor. İhracat ve seçim sonuçları ile ilgili İndex’e duruş şöyle: AK Parti %18.7, DEM %0.9, MHP %0.5…
Şunu görelim, AK Parti bu İndex’lerin hiç birinde, sandık sonucundan daha üstün değil, aksine çok daha geri. Seçmen profili çok zayıf, kırılgan… CHP ise bütün İndex’lerde sandık sonuçlarına göre çok daha yüksek. AK Parti’nin bu kırılganlığı yanında beklentilerin yüksekliği parti içinde ciddi sorunlara yol açabileceği gibi, CHP’nin bu profilin talep ve baskılarına dayanması şu hali ile mümkün değil.
Bu veriler il bazlı hesaplar. Onu buraya not edelim. CHP’nin oyu %37.76, ama yönettiği illerdeki nüfus yoğunluğu % 62.2, mevduat oranı %85, ihracattaki payı %79.6, kişi başına gelir 9.700, kazandığı illerin gayrisafi milli hasılaya katkısı %82. CHP öyle meyhane açarlar, LGBT savunuculuğu, ya da solculuk yaparak bu tabanı tatmin edemez. Alevicilik de yapamaz, Kürtçülük de. Bu zemin öyle popülizmle tatmin olacak kesim değil. Soğan-patatesle de bu sosyo-politik dengeler korunamaz. Bu terazi bu sıkleti tartmaz. AK Parti’de durum ne? AK Parti’nin oyu %35.48, AK Parti’nin kazandığı illerin nüfusa oranı %22,5, mevduat oranı %12. AK Parti artık yoksul kesimin partisi, mevduat oranı %12 ihracat yapan bölgelerdeki oranı %18.7. Kişi başına gelirde CHP 9.700, AK Parti 7.200 dolar. GSMH indexi CHP %82, AK Parti %16.. AK Parti’nin bütün göstergeleri (-), CHP’nin bütün göstergeleri (+)
DEM’in kazandığı yerlerde ihracat payı %0.9, MHP’nin kazandığı yerlerde %.05, milli gelir DEM 4900 dolar, MHP 7400 dolar (MHP bu konuda AK Parti’den daha iyi konumda) DEM, MHP’nin yarısından biraz fazla. GSMH ise DEM %0.9, MHP %0.3. İlginç bir diğer sonuç da DEM’de MHP’de, her ikisi de %5 civarında oy aldıkları halde, diğer İndex’lerde (-) pozisyondalar. Aslında çatışma bölgelerindeki sosyo-ekonomik ve sosyo-politik gerçeklerin ardında yatan asıl sebepler de bu tabloda daha net görülebiliyor.
Bu işler İHA-SİHA ya da “yol, köprü, hastane, park, toplu konut yaptık” demekle olmuyormuş demek ki. İnsanlar kafalarındaki suali mukadderlere cevap bulamıyor. Kaça yaptınız, güzergahları nasıl belirlediniz, kime, hangi şartlarla yaptırdınız, teşvikler, muafiyetler ve daha bir çok cevabını arayan soru var insanların kafasında. Hem ihale açmakla devlet yönetmek aynı şey değil ki! mRNA/CoVID skandalı ile ilgili sorular cevapsız kaldı. 5G, Chemistrail, gıda, sağlık, ilaç, iklim, karbon ayak izi, biyolojik cinsiyetle ilgili sorunlarla ilgili sorular cevapsız kaldı. Adalet, dağılan aileler, gençlik, uyuşturucu, fuhuş, kumar, rüşvet, torpil konuları da öyle. HABAT, AGARTHA konusunda da kimsenin ağzını bıçak açmıyor. Mafia her yerde. Medya halkın sesi değil. Aslında dünden bugüne değişen bir şey yok, sadece el değiştirdi. STK’lar ve cemaat da buharlaştı. Erdoğan çarşamba günü grupta ne diyor, cuma akşamı Kültür Bakanı Adana’da Kültür Yoluna Portakal çiçeği Festivali diye yerli ve milli bir karnaval mı dersiniz, faşing mi dersiniz, Venüs döngüsünde Lucifer ve Afrodit’e adanan bir günde Rotahane’lerinde uluslararası sistemle uyum için yeni rotanın belirlenmesine start veriyorlar.
Sahi Gazze’ye destek için yola çıkanları engelleyenler bakalım. Gazze’de trajedi devam ederken “Kırmızı buzağı” ayini için geri. Sayım devam ederken, bu konuda ne yapacaklar? Bakalım LGBT’de bayrak açacak mı kortejde. “Agartha ve Habat projelerine destek verirseniz AB ve BM fonları da size açılır mesajı” veriyorlar bir yandan da…
Seçim sonuçlarını nasıl okursunuz? Kazanılan il, ilçe ve belediye meclisleri sayısına bakarak bir okuma yapabilirsiniz. Ya da sandıktan çıkan oy sayısına, ya da oy verdiğiniz partinin sonuçta aldığı oy oranına göre bir yorum yapabilirsiniz.
Tabi öte yönden iptal oylar ve sandığa gitmeyen seçmenin de bu tercihi sonuca yansıyor. Bir de seçim ittifakı üzerinden bir okuma söz konusu. Mesela DEM kendi kazanacağı illerden kendi seçime girdi, kazanamayacağı yerde, eğer adayı destekliyorsa, orada CHP’ye oy verdi, değilse sandığa gitmedi.
Seçimin sonuçta ilk 3’ü CHP, AK Parti ve YRP. MHP, İYİ Parti çözüldü ve diğerleri buharlaştı.
Buyurun CHP bu 2024 son seçimde 17.391.760 oy almış. Oran olarak %37.76 ve oyunu 9.19 oranında artırmış gözüküyor. AK Parti 16.339.771 oy almış. Oran olarak %35.48. Oyunu %7.24 kaybetmiş.
Peki 2019’da durum neydi? AK Parti 19.766.640 oy almış. Oran %42.72. O zamanda oyunu %0.68 kaybetmiş. CHP ise 13.218.754 oy almış. Oranı %28.57. Oyunu %2.95 artırmış. MHP 3.756.245 oy almış. Oy oranı %8.12; oy kaybı %9.5. İYİ Parti 2019’da 3.376.292 oy almış. Oy oranı %7.3, HDP’nin oyu:2.703.595. %5.84. Oy artış %3.83; SP’nin oyu 1.312.780, %2.84. YRP son seçimde 2.851.784 oy almış. Oy oranı %6,19.. AK Parti’nin bu seçimde 3.300.000 cıvarında bir oy kaybı var. Oy oranı %42.72’den %35.48’de gerilemiş. %7.24’lük bir kayıp var.
Son seçimde DEM 2.625.588 oy almış. Oy oranı %5.7, Oy artışı %1.46; MHP’nin oyu 2.297.662 oy almış. Oy oranı %4.98. Oy kaybı %3.14; İYİ Parti 1.735.924 oy almış. Oy oranı %3.76. Oy kaybı %3.69.
İlginç, DEM oyunu geçen seçimdeki HDP oyuna göre 5.84’den 5.7’ye gerilemiş. CHP’deki artış %7.24 artırmış. Buradaki oy artışının HDP’nin kendi adına seçime katıldıkları bölgelerden gelmiş olması gerekiyor. Bunun anlamı şu DEM oyunu artırırken, bu oyların bir kısmı, kendi iddialı olduğu bölgelerin dışında CHP’ye gitmiş. Bu %4-5 arası tahmin edilebilir. CHP tabanındaki alevi oylarında bir kayıp olmadığı görülüyor. Öte yandan. CHP’nin İYİ Parti’nin tabanı ile diğer sol-sosyalist partilerden küçük oranlarda da olsa toplamda %2-3 oranında olması söz konusu olduğu görülüyor. %1-2 oranından ise emekli ve fakirleşen kesimlerden %1-2 oranında AK Parti’ye karşı tepki oyu aldığı söylenebilir.
Aslında söylenecek daha çok söz var da, bugünlük de bu kadar.
Dost acı söyler bazen. Hesabiler her zaman methederler. Ama dikkat edin, siz koşarken alkışlarlar, kürsüde iken elinizi öpmek, arkanızda görünmek için birbirini iteklerler. Tereddüt geçirir, yorgunluk gösterir oturursanız, sizden uzaklaşırlar. Kaybetmeye başladığınızı anladıklarında sizi suçlarlar. Saldırırlar ve düşerseniz vururlar. Sizi yanlışlarınız konusunda eleştirenler, Hakkı ve hayrı tavsiye edenlere gelince onlar hesabi değil, hasbi olanlardır. AK Partililer şimdi ebu Müslim Horasani’nin nasihatını hatırlayıp üzerinde tekrar düşünsünler derim. Eğer dost edindiklerinden vazgeçmeyecekler ve hesap sormayacaklarsa, onların düşmana ihtiyaçları olmaz. Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az. “İçinizdeki FETÖ’nün zihniyet ikizi AKP’lilere dikkat”.
Selam ve dua ile…