Türkiye’de 12 yıldır yasal ikamet hakkına sahip olan Doğu Türkistanlı Osman Abdurehim, 5 Ekim 2025’te İstanbul Sefaköy’de yapılan kimlik kontrolü sırasında geçerli belgelerine rağmen gözaltına alındı. Şu anda Arnavutköy Geri Gönderme Merkezi’nde tutulduğu belirtilen Abdurehim’in durumu, “iade skandalı” tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı.
Ailesi ve insan hakları savunucuları, Abdurehim’in Çin’e gönderilmesi halinde işkence, keyfi tutuklama ve zorla kaybedilme riskiyle karşı karşıya kalacağını vurguluyor. Eşi, yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle büyük bir travma yaşarken, sivil toplum kuruluşları Türkiye’yi uluslararası hukuk yükümlülüklerini hatırlatmaya çağırıyor.
Benzer bir durum geçtiğimiz aylarda Özbekistanlı din alimi Alisher Tursunov’un iadesiyle yaşanmıştı. Türkiye’den gönderildikten sonra 2,5 yıl hapis cezasına çarptırılan Tursunov’un davası, “adil yargılanma hakkının ihlali” olarak değerlendirilmişti.
Çin’in Uygur Türklerine yönelik baskı politikaları, toplama kampları ve keyfi yargılamalarla bilindiği için, Osman Abdurehim’in iade edilmesi durumunda benzer ihlallerle karşılaşacağına kesin gözüyle bakılıyor. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler gereği, işkence riski taşıyan bir ülkeye iade yasağı bulunuyor. Bu nedenle, söz konusu gözaltı süreci hem hukuki hem de insani bir skandal olarak değerlendiriliyor.
