Cezayir Meclisi, ülkenin sömürge geçmişiyle yüzleşme sürecinde kritik bir karara imza attı. Fransa’nın 130 yılı aşkın süren Cezayir işgalini suç kapsamına alan yasa tasarısı, Meclis Başkanı İbrahim Bugali’nin başkanlığında gerçekleştirilen halka açık oturumda oy birliğiyle kabul edildi.
Devlet televizyonunun aktardığına göre, oylamanın ardından milletvekilleri Cezayir bayrakları sallayarak, “Huzur içinde yat şehit, mücadeleye devam” sloganları attı. Böylece Fransız sömürgeciliğini suç sayan yasa, Cezayir parlamentosunda ilk kez açık bir oturumda onaylanmış oldu.
Yasa; Fransız sömürge yönetiminin işlediği suçların tanımlanmasını, Fransa’nın bu suçlardan doğan devlet sorumluluğunun belirlenmesini, tanıma ve özür mekanizmalarının oluşturulmasını ve sömürgeciliği yüceltmeyi ya da propaganda konusu yapmayı suç sayan cezai düzenlemeleri kapsıyor.
Metinde Fransız sömürgeciliğine atfedilen 30’dan fazla suç yer alıyor. Bunlar arasında Sahra Çölü’nde gerçekleştirilen nükleer denemelerin yol açtığı çevresel ve insani felaketler, sivillere yönelik katliamlar, yasaklı silahların kullanımı ve mayın döşeme faaliyetleri bulunuyor.
Öte yandan karar, Cezayir ile Fransa arasındaki diplomatik ilişkilerin Batı Sahra meselesi nedeniyle gergin seyrettiği bir dönemde alındı. Paris yönetiminin Fas’ın Batı Sahra’ya ilişkin önerisini desteklemesi, Cezayir’in ise bölge halkının kendi kaderini tayin hakkını savunan Polisario Cephesi’ne desteğini sürdürmesi iki ülke arasındaki tansiyonu artırmış durumda.
Cezayir, 1 Kasım 1954’te Fransa’ya karşı bağımsızlık mücadelesini başlatmış, yaklaşık 1,5 milyon kişinin hayatını kaybettiği savaşın ardından 1962’de bağımsızlığına kavuşmuştu. İnsan hakları örgütleri ve tarihçiler, sömürge döneminde yüz binlerce Cezayirlinin katledildiğini veya zorla yerinden edildiğini vurguluyor.
Cezayir İnsan Hakları Savunma Birliği ise sömürge yıllarında hayatını kaybedenlerin sayısının 10 milyona yaklaştığını ifade ediyor. Buna karşın Fransa, Cezayir’de işlenen sömürge suçlarını bugüne kadar resmen tanımış değil.
Cezayir’de her yıl 18 Şubat, Fransız sömürgeciliğine karşı verilen mücadelede yaşamını yitirenler anısına Ulusal Şehit Günü olarak anılıyor.
