Bilim dünyası, Dünya'nın derinliklerine dair çarpıcı bir gerçeği gün yüzüne çıkardı: Kıtalar yalnızca yüzeyden ayrılmakla kalmıyor, aynı zamanda altlarından da yavaşça soyularak okyanus mantosuna taşınıyor. Yapılan simülasyonlar, kıtalar tektonik gerilime maruz kaldığında manto içerisinde 150–200 kilometre derinlikte oluşan bir “manto dalgası”nın kıta köklerini kararsızlaştırdığını gösteriyor.
Bu manto dalgası son derece yavaş ilerliyor — adeta bir salyangozun milyon kat daha yavaş hareket etmesi gibi. Ancak bu yavaş süreç, kıtaların derinlerindeki zengin materyalin milimetre milimetre sıyrılarak okyanus mantosuna taşınmasına yol açıyor. Araştırmalara göre bu parçalar yatay olarak 1.000 kilometreden fazla mesafe kat edebiliyor ve on milyonlarca yıl boyunca okyanus ortasındaki volkanik etkinliği besliyor.
GFZ’den Prof. Sascha Brune, kıta ayrılmalarının mantoda bıraktığı etkinin düşündüğünden çok daha uzun sürdüğünü belirterek, yeni okyanus havzaları oluşsa dahi mantonun hareket etmeyi sürdürdüğünü ifade ediyor. Araştırma ekibi, süperkıta Gondwana’nın parçalanmasının ardından oluşan Hindistan Okyanusu Denizdağı Eyaleti’nden elde edilen jeokimyasal verileri inceledi. Sonuçlar, Gondwana’nın ayrılmasıyla kısa süre sonra olağanüstü zenginleşmiş bir magma patlamasının gerçekleştiğini ortaya koydu.
Zaman içinde bu kimyasal işaret zayıfladı; çünkü kıta altından gelen malzeme akışı azalmıştı. Üstelik bu süreçte derin bir manto tüyünün yükseldiğine dair hiçbir iz bulunamadı—oysa jeologlar uzun yıllar bunun nedeninin bir manto tüyü olduğunu düşünüyordu.
Araştırma ekibinden Prof. Gernon, bu bulgunun kaynağı bilinen tüm volkanik süreçlerden farklı yeni bir mekanizmaya işaret ettiğini vurgulayarak, manto dalgalarının kıtasal malzemeyi çok uzak mesafelere taşıyabildiğini ve bu kimyasal izlerin kıtalar parçalandıktan çok uzun süre sonra bile takip edilebildiğini belirtti.
