Balık pulu hastalığı nedir?
Balık pulu hastalığı genetik bir hastalık olmakla birlikte, bazı durumlarda genetik geçiş olmaksızın da ortaya çıkabilir. Genetik olmayan vakalarda, hastalık kazanılmış balık pulu hastalığı olarak adlandırılır. Normal bireylerde, cildin yüzeyindeki epidermis hücreleri sürekli olarak yenilenir; ölen hücreler dökülerek cilt yüzeyi sürekli olarak yenilenir. Ancak balık pulu hastalığı olan bireylerde, ciltteki ölü deri hücreleri dökülemez ve atılamaz. Bu durumda, ölü deri hücreleri cilt yüzeyinde birikerek kalın, kuru bir tabaka oluştururlar. Bu ölü hücre katmanları yamalar halinde biriktiği için, hastalığa balık pulu hastalığı adı verilmiştir.
Balık pulu hastalığı belirtileri nelerdir?
Balık pulu hastalığı deriyle ilgili semptomlara sebep olan bir rahatsızlıktır. Bu hastalıkta saçlı deride pul pul bir görünüm ortaya çıkar. Vücudun her yerinde poligon şeklinde kalın deri katmanları oluşur. Bu katmanlar genellikle kahverengi olsa da gri ya da beyaz da olabilir. Cilt yoğun bir şekilde kalınlaşır ve kurur, bu da kaşıntıya yol açabilir. Ayrıca, terleme problemleri de yaşanabilir; balık pulu hastalığına sahip olan kişiler terleyemezler.
İktiyozis vulgaris hastaları genellikle şikayetlerini kış aylarında daha belirgin bir şekilde hissederler. Soğuk ve kuru hava nedeniyle ciltte kurulma ve kaşıntı artabilir. Kalınlaşmış ve sertleşmiş ciltten kaynaklanan yamalar genellikle dirseklerde ve alt bacaklarda görülür. Cilt genellikle koyu renkli kalın bölgelerle kaplıdır. Daha ciddi vakalarda, ayak tabanlarında ve avuç içlerinde derin ve ağrılı çatlaklar oluşabilir.
Balık pulu hastalığı nedenleri nelerdir?
Balık pulu hastalığı genellikle doğumdan itibaren başlayabilir ve bazı durumlarda çocukluk yıllarında belirginleşebilir. Tipik olarak, erken çocukluk döneminde kendiliğinden azalır ve kaybolur. Bazı insanlar hayatları boyunca hiç semptom yaşamazken, bazılarında yetişkinlik döneminde tekrar ortaya çıkabilir.
Bu hastalığın genetik geçişi otozomal dominant bir şekilde gerçekleşir. Yani, bu hastalığı geçirmiş bir ebeveynin mutasyona uğramış gen taşıması, çocuğun da bu hastalığı geçirmesi için yeterli olabilir. Balık pulu hastalığına sahip olan otozomal dominant geçişli anne veya babaların çocuklarında bu hastalığın görülme olasılığı %100'dür.
Nadir durumlarda, genetik geçiş olmadan da bu hastalık gelişebilir. Kanser, böbrek yetmezliği veya tiroid hastalıkları gibi durumlarda genetik mutasyon olmadan balık pulu hastalığı ortaya çıkabilir. Ayrıca, belirli ilaçların kullanımıyla da bu hastalık bildirilmiştir. Bu ilaçların ciltteki iltihabı tetikleyip yayarak hastalığı başlattığı düşünülmektedir.
Balık pulu hastalığı, bazı deri rahatsızlıkları like atopik dermatit veya keratosis pilaris gibi durumlara bağlı olarak da gelişebilir. Atopik dermatit, sıkça rastlanan ve kırmızı kaşıntılı deri lezyonları ile karakterize olan bir hastalıktır, halk arasında egzema olarak
Balık pulu hastalığı tanısı nasıl konulur?
Balık pulu hastalığının tedavi yöntemleri nelerdir?
Günümüzde, balık pulu hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak semptomların hafifletilmesine yönelik çeşitli tedaviler uygulanmaktadır. Bu tedavilere "antisemptomatik tedavi" adı verilmektedir.
Ciltteki lezyonların banyodan sonra sert bir sünger veya ponza taşıyla ovalanması, ölü dokunun dökülmesine yardımcı olabilir. Üre veya propilen glikol içeren nemlendiricilerin düzenli ve sürekli olarak kullanılması önemlidir. Bu kimyasal maddeler, cildin nem seviyesini korumaya yardımcı olur ve ölü deri hücrelerinin dökülmesine katkıda bulunabilir. Üre, laktik asit veya salisilik asit gibi ürünlerin kullanımı da ölü deri hücrelerinin atılmasına yardımcı olabilir.
Balık pulu hastalarına evde sürekli olarak hava nemlendiricisi kullanmaları önerilir. Özellikle kış aylarında, kaloriferli evlerdeki kuruyan havanın nemlendirilmesi, cildin kurumasını önlemeye yardımcı olur, çünkü kuru hava bu hastalığın en büyük tetikleyicisidir.
Cilt hastalıkları uzmanları, cildin nemlendirilmesine, ölü deriden kurtulmaya, ciltteki iltihabı ve kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olacak kremler veya ilaçlar reçete edebilirler. Laktik asit ve/veya alfa hidroksi asit içeren kremlerin, anti-aging (yaşlanma karşıtı) kozmetik ürünlerinde olduğu gibi faydalı olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, deri hücresi azaltmaya yönelik olarak Retinoidler kullanılabilir. Bu maddeler, A vitamini türevleri olup dudak şişmesi veya saç kaybı gibi bazı yan etkilere sahip olabilir; bu nedenle gebelik döneminde kullanımı önerilmez.
Balık pulu hastalığında nelere dikkat edilmelidir?
Son yıllarda yapılan birçok araştırma, diyetin cilt hastalıklarıyla ilişkisini incelemektedir. Bazı besinler, alerjik reaksiyonlara daha sık neden olduğu için cilt lezyonlarının artmasına yol açabilir. Fıstık, süt, yumurta, buğday, soya, balık, kabuklu deniz ürünleri, susam gibi besinler en yaygın alerjik besinler olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, kişiye özgü spesifik alerjenler de bulunabilir. Kişinin cilt lezyonlarını arttıran besinleri fark etmesi ve bunlardan kaçınması uzun vadede rahatlama sağlayabilir.
Beslenme düzeni önemi bir yana, şifalı suların balık pulu hastalığında cilt lezyonlarını yumuşattığı gözlemlenmiştir. Ancak, çok sıcak suyla banyo yapmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca, cildi kurutucu etkisi olan sert sabunlar, alkol ve parfüm içeren temizleyicilerden uzak durulmalıdır. Cildin kurulanması için ovma yerine yumuşak dokunuşlar tercih edilmelidir. Her banyodan sonra nemlendirici krem veya losyonlar kullanılmalıdır. Balık pulu hastaları, oda nemlendiricileri kullanarak yaşadıkları ortamın nem oranını artırmalıdır.
Balık pulu hastalığıyla yaşamak, yaşam kalitesini ciddi derecede etkileyen zorlu bir süreçtir. Lezyonların neden olduğu kaşıntı, terleme sorunları, hava koşullarına adapte olma güçlükleri ve cilt lezyonlarının estetik kaygılar yaratabilir, özellikle çocuklarda. Bu durumlarda, uzmanlardan ve sosyal destek gruplarından yardım almak özgüven kazanımı ve psikolojik destek açısından önemlidir.
Eğer cildinizde yeni lezyonlar fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir cilt uzmanından randevu almayı ihmal etmeyin. Bu, erken teşhis ve tedavi için önemlidir.
