Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kaliteli ve güvenceli çalışmayı hedefleyerek 32 milyon çalışana ve tüm vatandaşlara hitap eden asgari ücret zamı sözü verdi. Kabinenin açıklanmasının hemen ardından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın teklifi üzerine Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplanacak.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan bir komisyon olup yıllık veya aylık bazda zam yapma yetkisine sahiptir. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da ara zam yapılması planlanıyor. Haziran ayı enflasyon oranı açıklandıktan sonra asgari ücretlilerin yanı sıra memur ve emeklilerin zam oranı da netleşecek.
KRİTİK EŞİK 500 DOLAR
AK Parti'nin seçimlerden zaferle çıkmasının ardından asgari ücrete ara zam, memur ve emekli maaşlarına da enflasyonla beraber refah payı verilmesi gündemde. 2002 yılında AK Parti iktidara geldiğinde asgari ücret 184 lira seviyesindeydi. 2023 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 54.7 artışla net 8,506 lira (brüt 10,008 lira) olarak belirlendi.
Asgari ücrete yapılacak ara zamda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin tarafından işaret edilen 500 dolar (en az 10,000 lira) seviyesi kritik bir eşik olarak görülüyor. Net asgari ücrette yapılacak ara zam miktarı, refah payıyla belirlenecek.
Yeni asgari ücret belirlenirken enflasyon rakamları da belirleyici olacak. 6 aylık enflasyon artışının yüzde 20-30 arasında gerçekleşmesi bekleniyor. Eğer asgari ücrete yüzde 20 artış yapılırsa, net asgari ücret 10,207 lira (brüt 12,008 lira) olacak ve işveren maliyeti 14,109 lira olacak. Yüzde 30 zam yapılması durumunda ise net asgari ücret 11,058 lira (brüt 13,009 lira) olacak ve işveren maliyeti 15,286 lira olması bekleniyor.
Asgari ücret zamıyla ilgili tahminlerde enflasyon verileri de önemli bir rol oynuyor. Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre nisan ayında enflasyon yüzde 2.65, mayıs ayında yüzde 2.46 ve haziran için de yüzde 2.61 olarak tahmin ediliyor. Bu tahminlere göre ilk 6 aylık enflasyon yüzde 21.43 olarak gerçekleşecek. SSK, Bağ-Kur ve emekliler, refah payı hariç bu oranda bir zam alacaklar.
Refah payı eklenerek bu oranın yüzde 35'e ulaşması bekleniyor. Memur ve Emekli Sandığı emeklilerinin zam oranı ise toplu sözleşme ve enflasyon farkıyla belirleniyor. Yüzde 6 toplu sözleşme artışı, ilk 6 ayda yüzde 8'lik oran aşıldığı için enflasyon farkı da yansıtılacak. Memur ve emekli maaşları, yüzde 21.43'lük 6 aylık enflasyon tahminine göre yüzde 19.18 artacak. Refah payının yüzde 30 veya yüzde 35'lik kısmının eklenmesi bekleniyor.
Asgari ücret zamının ardından çalışanların maaşlarının düşmemesi için vergi düzenlemesi yapılması da öngörülüyor. Ücret üzerindeki vergilerde düzenleme yapılmasıyla çalışanların gelirlerinin artırılması hedefleniyor.
Asgari ücret artışı, toplam sigortalıların yüzde 41'ini oluşturan 7 milyon 131 bin asgari ücretliyi etkiliyor. Ayrıca, asgari ücret zamı dolaylı olarak genel sağlık sigortalılarından isteğe bağlı sigortalılara, evde tarhana yapan bayanlardan işsizlik sigortası alanlara ve yurt içi ve yurt dışı borçlanma yapanlara da etki ediyor.
Asgari ücretli çalışanların kıdem ve ihbar tazminatı miktarları da artacak. İşsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği tavanı da yükselecek.
Emeklilere yönelik olarak da prim gününe göre kademeli bir zam düzenlemesi yapılacak. Yılbaşında en düşük emekli aylığı 5,500 liradan 7,500 liraya yükseltilmişti. Meclis çalışmaları sırasında 7,500 lira üzerinde emekli aylığı alanlar için düzenleme yapılacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 7,500 lira üzerinde emekli aylığı alan 6 milyon emeklinin aylığına refah payı eklenmesi için çalışmalarını tamamlayacak.
SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin taban maaşından itibaren kademeli bir zam oranı uygulanacak. Daha düşük maaş alan emeklilere daha yüksek zam oranı verilecek. Emekli zammı 7,500-10,000 lira, 10,000-15,000 lira, 15,000-20,000 lira ve 20,000 lira üzeri maaşlar için kademeli olarak belirlenecek.
Asgari ücret artışının yanı sıra en düşük memur maaşları da 12,000 lira civarından 22,000 liraya yükseltilecek. Ayrıca, asgari ücretin 500 dolar (10,000 lira) seviyesine çıkarılması hedefleniyor.
Yeni asgari ücret düzenlemesiyle birlikte çalışma ve sosyal güvenlik alanında birçok ödeme kalemi yeniden hesaplanacak. En düşük aylık ihbar süresi, kıdem tazminatı ve emzirme yardımı miktarları da artacak.
Temmuz ayı itibarıyla asgari ücretin yükselmesiyle kıdem tazminatları, son brüt maaş üzerinden hesaplanacak. İşten ayrılanlar için hesaplamada yeni asgari ücretin brüt rakamı kullanılacak. Asgari ücret, tüm iş kollarını kapsayacak şekilde belirlendiğinden işverenler bu ücretin altında ödeme yapamayacaklar.
Sonuç olarak, asgari ücret zamıyla birlikte çalışanların maaşlarının düşmemesi için vergi düzenlemesi yapılması ve diğer sosyal güvenlik ödemelerinde de artışlar beklenmektedir. Ayrıca, emeklilere yönelik prim gününe göre kademeli zam düzenlemesi yapılacak ve en düşük memur maaşları da yükseltilecektir. Asgari ücretin 500 dolar seviyesine çıkarılması da hedeflenmektedir. Bu düzenlemelerle birlikte çalışanlar ve emeklilerin gelirleri artırılacak ve sosyal güvenlik alanında iyileştirmeler sağlanacaktır.
