Yemekten Önce
1. Yiyeceklerin Helal ve Temiz Olması: Yiyeceklerin hem helal yoldan kazanılmış hem de iyi ve temiz olması önemlidir. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyruluyor:
- "Mallarınızı aranızda haksız yollarla yemeyin." (2/Bakara, 188)
- "Ey İman edenler! Size verdiğimiz rızıkların iyi ve temiz olanlarından yiyin." (2/Bakara, 172)
2. Elleri Yıkamak: Yemekten önce ellerin yıkanması, temizlik ve sağlık açısından önemlidir.
Yemek Esnasında
1. Yemeğe Besmele ile Başlamak: Yemeğe "Bismillâh" diyerek başlamak adettendir.
2. Sağ El ile Yemek: Sağ el ile yemek yemek sünnettir.
3. Kendi Önünden Yemek: Aynı kaptan yenildiğinde yemeği kendi önünden almak gerekir. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Bismillâh de, sağ elinle ve önünden ye" (Müslim, “Eşribe”, 108).
4. Yemeği Beğenmezlik Etmemek: Peygamberimiz (s.a.v.) hiçbir yemeği kötülememiştir. İsteği varsa yer, yoksa bırakırdı (Müslim, “Eşribe”, 108).
5. Lokmayı İyice Çiğnemek: Lokmayı ağza göre alıp iyice çiğnedikten sonra yutmak gerekir.
6. Ağız Doluyken Konuşmamak: Lokma ağzında iken konuşmamak önemlidir.
7. Suyu Bardağa Bakıp İçmek: Suyu içmeden önce bardağa bakmak ve bir solukta içmemek gerekir. Peygamberimiz suyu üç solukta içerdi (Buhârî, Müslim).
8. Bardağa Nefes Vermemek: İçerken bardağın içine nefes vermemek gerekir.
9. Başkalarını Rahatsız Etmemek: Yemek esnasında tiksindirecek veya iğrendirecek söz ve davranışlardan kaçınmak önemlidir.
10. İyi ve Güzel Konuşmak: Yemekte güzel ve hoş şeyler konuşulmalı, rahatsız edici konulardan kaçınılmalıdır.
11. Ekmeğe Saygı Göstermek: Ekmeği yere atmamak ve üzerine tabak, tuzluk gibi şeyler koymamak gerekir. Peygamberimiz, “Ekmeğe saygı gösteriniz” (Keşfu’l-hafâ, I, 170) buyurmuştur.
12. Sofrada Edepli Davranmak: Aksıracak veya ağzından bir şey çıkaracaksa yüzünü sofradan çevirmek veya ağzını kapatmak gerekir.
13. Başkalarının Lokmasına Bakmamak: Toplu yemek yenirken önündeki yemeğe bakmak, sağa sola göz gezdirmemek, yanındakilerin lokmasına ve yemeğin geldiği tarafa bakmamak önemlidir.
14. Yemekte Hizmet Etmek: Ziyafetlerde ev sahibinin misafirlere bizzat hizmet etmesi de uygun bir davranıştır.
15. Herkes Bitirene Kadar Sofrada Kalmak: Toplu yemek yenirken herkes yiyip bitirmedikçe sofradan kalkmamak gerekir.
16. Ev Sahibini Rahatsız Etmemek: Ev sahibi, misafirlerin rahatsız olabileceği kimseleri orada bulundurmamalı ve misafir de ev sahibinin rızası olmadan yanında başkasını getirmemelidir.
17. Misafir Evden Dua Ederek Ayrılmalı: Misafir, ev sahibinin iznini almadan ve dua etmeden oradan ayrılmamalıdır.
Yemekten Sonra
1. Elhamdülillah Demek: Yemek bitince "Elhamdülillâh" demek gereklidir. Peygamberimiz (s.a.v.) yemekten sonra, "Bizi yediren, içiren ve Müslüman olarak yaratan Allah’a hamd olsun" diye dua ederdi.
2. Eller ve Ağız Yıkanmalı: Yemekten sonra elleri ve ağzı yıkamak da önemli bir adettir.
Bu görgü kuralları, hem sağlıklı hem de nezaketli bir yeme deneyimi için önemlidir. Yemek sırasında ve sonrasında bu kurallara uymak, hem kendimizin hem de çevremizdekilerin huzurunu sağlar.
