Vebanın Bilinen Yayılma Yolu: Pireler
Yersinia pestis adlı bakteri, genellikle kemirgenler ve pireler arasında doğal yolla yayılıyor. Pirelerin insanları ısırarak hastalığı bulaştırdığı uzun zamandır biliniyor ve veba salgınlarının bu şekilde yayıldığı tahmin ediliyordu.
Yeni Araştırma: Vücut Bitleri
PLOS Biology adlı dergide salı günü yayımlanan yeni bir araştırma, Avrupa'daki salgının yayılmasında vücut bitlerinin de önemli bir rol oynayabileceğini öne sürüyor. Vücut bitleri, Yersinia pestis bakterisini taşıyabiliyor ve bu bakteriyi insanlara bulaştırarak salgına katkıda bulunmuş olabilir.
Araştırmanın kıdemli yazarı Joe Hinnebusch, "Avrupa'daki Kara Ölüm salgınının tıbbi tarihi hakkında uzun süredir devam eden bir tartışma var" dedi.
Laboratuvar Deneyleri ve Bulgular
Bilim insanları, vücut bitlerinin bakteriyi yayma hızını laboratuvar ortamında inceledi. İnsan derisinin ısısını taklit eden yapay bir derideki Yersinia pestis içeren kan örnekleriyle beslenen bitler enfekte oldu. Bu bitler, steril bir yapay deriden kan emerek bakteriyi düzenli bir şekilde yaydı.
Araştırmacılar, bakterinin bitlerdeki Pawlowsky bezlerini enfekte edebildiğini de saptadı. Bu tükürük bezleri, enfeksiyonu sadece sindirim sisteminde taşıyan bitlerden daha istikrarlı bir şekilde patojeni bulaştırdı. Bezlerin salgıladığı kayganlaştırıcı maddenin, bakteriyi bitlerin ağız kısmına bulaştırdığı düşünülüyor.
Salgının Yayılma Hızı
Hinnebusch, "Birinci gün gibi erken bir zamanda bakterinin bulaştığı görülüyor fakat enfeksiyondan sonraki üç ila yedi gün arasında daha fazla bakteri bulaştı" dedi.
Bu yeni bulgular, vücut bitlerinin de Avrupa'daki Kara Ölüm salgınının yayılmasında önemli bir rol oynayabileceğini gösteriyor. Araştırma, veba salgınlarının nasıl yayıldığına dair önemli bir açıklama getiriyor ve tarihi salgınların anlaşılmasına katkıda bulunuyor.
Kaynaklar: Independent Türkçe, Popular Science, NBC News, PLOS Biology
