Rota Virüsü, 5 yaş altı çocuklarda ve küçük bebeklerde yüksek ateş, ishal, kusma gibi belirtilerle seyreden ve bazen ağır ishal tablosuna yol açabilen bir hastalıktır. Halk Sağlığı Uzmanı Şahin, bu virüsün yüksek hastaneye yatış oranlarına neden olduğuna dikkat çekerek ileri düzeyde iş ve ekonomik kayıplara yol açtığını ifade etti.
Rota Virüsü'nden korunmak için hijyenin yanı sıra aşı ile tedbir almanın önemine değinen Halk Sağlığı Uzmanı Şahin, "Rota Virüsü, bu hastalığı taşıyanların dışkılarıyla bulaşmış su ve gıdalarla toplum içinde kolayca yayılır. Bu nedenle el yıkama alışkanlığı, temiz su ve gıda tüketimi, hijyen çok önemlidir" dedi.
Rota Virüsü Nedir?
Dünya genelinde her yıl milyonlarca kişide görülen Rota Virüsü'nün çocukluk çağındaki ishalin en önemli nedeni olduğunu belirten Şahin, "Rota Virüsü enfeksiyonu 5 yaş altı çocukları etkileyen, özellikle ishal hastalığına neden olan ve en sık görülen etkenlerden biridir. Bu virüs, 2 yaş altı çocuklarda daha sık görülür ve 6-24 haftalar arasında en yüksek sıklığa ulaşır" şeklinde açıkladı.
"Gelişmiş ülkelerde de Rota Virüsü aynı sıklıkta görülebilir"
Rota Virüsü'nün özellikle ılıman iklim kuşağında, sonbaharın sonundan başlayarak kış ayları ve ilkbaharın başına kadar uzanan 4-5 aylık bir süreçte ortaya çıktığını belirten Şahin, "Eğer salgın varsa, bu salgın her mevsimde görülebilir. İshal, hijyenik olmayan ortamlarda daha sık görülme eğiliminde olsa da Rota Virüsü sosyoekonomik ve hijyen faktörlerine bağlı olarak değişmez. Gelişmiş ülkelerde de aynı sıklıkta görülebilir. Gelişmiş ülkelerde hastaneye yatışlarla ekonomik kayıplara yol açabilirken, gelişmekte olan ülkelerde ölümlere kadar varan sonuçlar doğurabilir" şeklinde bilgi verdi.
"Erişkinlerde enfeksiyon varsa evde büyük ihtimalle bir süt çocuğu döneminde bebek vardır"
Rota Virüsü'nün çocukları olduğu kadar erişkinleri de etkileyen bir hastalık olduğunu belirten Şahin, "Ancak erişkinlerde genellikle hafif seyreder. Eğer evde erişkin bir bireyde enfeksiyon varsa, büyük ihtimalle o evde bir süt çocuğu döneminde bebek bulunmaktadır. Ebeveynler, çocuğun bez değişimi veya tuvalet sonrası bakım sırasında hijyen kurallarına dikkat etmezse, çocukların yüzde 50'si enfekte olabilir ve ebeveynler de bu virüsle enfekte olabilir. Ebeveynlerin üçte birinde belirtiler gelişebilir. Erişkinlerde hastalık çocuklarda olduğu kadar şiddetli seyretmez. Her çocukta farklı şekillerde görülür ve hafif seyreden durumdan ağır sıvı kaybına kadar değişen bir seyri vardır" şeklinde konuştu.
"Hastalığın semptomları ateş ve kusmayla başlar, sulu ishal şeklinde devam eder"
Türkiye'de yapılan çalışmalarda hastaneye ishal şikayetiyle başvuran çocukların yüzde 20 ila yüzde 40'ında Rota Virüsü'nün etken olduğunu belirten Şahin, "Her ishal şikayetiyle başvuran çocuğun üçte birinde Rota Virüsü tespit edilir. Hastalığın semptomları ateş ve kusma ile başlar, ardından sulu ishal devam eder. İshal süresi 3-9 gün arasında değişir ve bu süre çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir. İshalin şiddeti de çocuktan çocuğa değişir. Bazı çocuklar evde besin takviyesiyle iyileşebilirken, bazıları hastanede sıvı takviyesi gerektiren ciddi bir durumla karşılaşabilir" dedi.
Rota Virüsü'nden korunmak ve kimlerin aşı yaptıramayacağı konusunda Şahin, "Rota Virüsü'nün primer koruması aşılamadır. El yıkama enfeksiyonun yayılmasını azaltabilir, ancak virüsü öldürmez. Ülkemizde Rotarix ve Rotateq adında iki ruhsatlı aşımız bulunmaktadır. Rotarix, iki doz olarak uygulanan bir aşıdır ve ilk doz en erken 6. haftada, en geç 14. haftada, ikinci doz ise en geç 24. haftadan önce tamamlanmalıdır. Rotateq ise 3 doz olarak uygulanır ve ilk doz 6. haftada başlayıp 14. haftaya kadar devam eder, ardından diğer dozlar arasında 1 aylık süre vardır ve son dozun 24. haftadan önce tamamlanması gerekmektedir. Eğer aşılama sonrasında ciddi bir reaksiyon oluşmuşsa, sonraki dozlar yapılamaz. Bağışıklık sistemi bozukluğu olan ve bağırsak düğümlenmesi olan kişilere aşı yapılamaz" dedi.
"İshalli çocuğa su verilmemesi yanlış bir inanıştır"
İshalin hafif seyrettiği durumlarda evde tedavi yöntemlerine başvurulabileceğini vurgulayan Şahin, "Bebeklerde özellikle ishali durduran muz ve pirinç gibi gıdalar bulunmaktadır. Bu gıdaların çocuklara sık sık verilmesi ve probiyotik değeri yüksek ürünlerin, ev yapımı yoğurdun çocuklara verilmesi önemlidir. İshalli çocuğa su verilmemesi gibi bir yanlış inanış vardır, bu kesinlikle yanlış ve hatalı bir bilgidir. İshalli çocuğa tam tersine sık sık su verilmeli, sık sık emzirilmeli ve yararlı bakterileri içeren ürünler verilmelidir. Bu ürünler, piyasada LLC olarak geçmektedir. Rota Virüsleri, çocukların toplu olarak bulunduğu yerlerde salgın oluşturabilir. Kreşler, okullar gibi toplu yaşanan yerlerde salgınlar görülebilir, ancak bu salgınlar genellikle hafif seyreder" şeklinde konuştu.