Üsküdar, Marmara Denizi ile Boğaz sularının birleştiği yerde, Kocaeli Yarımadası'nın ucunda Kadıköy, Beykoz ve Ümraniye ile sınırı olan, iki yakası tepelerden oluşan derin ve denize açık bir vadi içinde kurulmuştur.
İlçenin yüz ölçümü 36 kilometrekaredir. Üsküdar toprakları doğudan batıya doğru geniş sırtlar ve tepeler halinde hafif eğimlerle kıyıya yaklaşarak İstanbul Boğazı'na iner. Önemli merkezlerinden birini teşkil eden tepelerinden Büyük Çamlıca Sefa Tepesi denizden 268 metre, Küçük Çamlıca Tepesi ise 229 metre yüksekliktedir.
Kıyı şeridi genellikle dardır. İskelelerin bulunduğu, kamuya açık alan dışındaki kıyı şeridi ya denize dik ya da özel yapılarla kapatılmış şekildedir.
İklim yönünden Marmara Bölgesi'nin karakteristik özelliğini gösterir. Bir yandan Marmara'nın ılıman havası öte yandan Balkanlar'dan gelen soğuk hava ilçemizi etkisi altında bulundurur. Yazları sıcak ve kurak, ilkbahar, sonbahar ve kış ayları ise genelde yağmurlu geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 15 derecedir. Yıllık ortalama yağış miktarı metrekare başına 650-700 kg'dır. Nem oranı yüksektir. Ortalama nispi nem %75'tir.
Üsküdar'da gezilecek yerler arasında pek çok cami, saray ve müze bulunur.
Üsküdar'da gezilecek yerler neresidir?
İstanbul'un konum olarak en güzel semtlerinden bir tanesi olan Üsküdar'da gezilebilecek pek çok farklı yer bulunur.
Kız Kulesi
Üsküdar'ın simgesi durumunda olan bu zarif yapı, İstanbul Boğazı'nın ağzında ve sahilden 200 metre uzaklıktadır. İstanbul'un bir sembolü haline gelmiş olan 'Kız Kulesi' Üsküdar'da Bizans döneminden kalma tek eserdir. M.Ö. 24 yılında yapıldığı düşünülen Kız Kulesi yapıldığı tarihte gümrük istasyonu olarak kullanılmıştır. Osmanlı Döneminde ise; savunma kalesi, sürgün yeri ve karantina adası gibi çeşitli amaçlarda kullanılmıştır. Tarih boyunca birçok defa restore edilen Kız Kulesi; en son geçtiğimiz yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca restore edilerek vatandaşların ziyaretine açılmıştır. Kulede bulunan sabit dürbünlerle Üsküdar, Boğaziçi ve İstanbul'un nefis panoramasını seyredilebiliyor.
15 Temmuz Şehitler Köprüsü
15 Temmuz Şehitler Köprüsü, (Birinci Köprü olarak da bilinir) Karadeniz ile Marmara Denizi'ni birbirine bağlayan İstanbul Boğazı üzerinde yer alan iki asma köprüden biridir. Köprünün ayakları Avrupa Yakası'nda Ortaköy, Anadolu Yakası'nda ise Üsküdar Beylerbeyi semtindedir.
Çamlıca Camii
63.000 kişilik kapasitesi ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek kapasiteli camisidir. Cami içerisinde müze, kütüphane, sanat galerisi ve konferans salonu gibi bölümler de bulunmaktadır.
Mihrimah Sultan Camii
Mihrimah Sultan Camii, Üsküdar iskele meydanında Kanuni Sultan Süleyman'ın kızı Mihrimah Sultan için Mimar Sinan'a yaptırdığı camidir. Ayrıca Mimar Sinan'ın erken dönem eserlerindendir. Kubbesi üç yanından yarım kubbelerle desteklenmiştir, ama ön cephede yarım kubbe yoktur.
Nisan ve Mayıs aylarında Bayezid yangın kulesinden veya o bölgedeki yüksek bir noktadan İskele Camii'sine doğru bakıldığında; sabah gündoğumunda İskele Camii'nin iki minaresi arasından güneşin doğuşu ve akşam gün batımında ise (Hicrî takvime göre her ayın 14'ünde) ayın doğuşu izlenebilmektedir. Aynı kuleden batı ufkuna Edirnekapı istikametine doğru bakılır ise; Mihr-î Mah Sultan Edirnekapı Külliyesi'nde de, sabah ayın akşam da güneşin batışı izlenebilmektedir. Onun için Mihr-î Mah Güneş ve Ay manasına gelmektedir.
Yeni Valide Sultan Külliyesi ve Cami
Üsküdar İskele Meydanı'nın sol tarafında yer almaktadır. Klasik Osmanlı mimarisinin son ve Lale Devri'nin en önemli örneği olan Yeni Valide Camii; diğer bilinen adıyla Valide-i Cedid Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde Uncular Caddesi ve Hakimiyet-i Milliye Caddesi üzerinde II. Mustafa ve III. Ahmed'in annesi Emetullah Rabia Gülnûş Sultan tarafından yaptırılmış olan camiidir.
Üsküdar Beylerbeyi Sarayı
Üsküdar Beylerbeyi Sarayı, Osmanlı padişahlarının sayfiye mekanı ve yabancı devlet başkan ya da hükümdarlarının ağırlanacağı bir devlet konuk evi olarak düşünülmüş ve devrin padişahı Sultan Abdülaziz'in isteği üzerine inşa edilmiştir. Sarayın iç ve dışındaki Barok sitilinin görülmesi, yapımı esnasında batı mimarisinin çok etkisinde kalındığını gösterir.
Günümüzde müze olarak kullanılan Beylerbeyi Sarayı, bir saray ile kendisine bağlı çeşitli yapı ve köşklerden oluşan bir saray kompleksidir. Adını, bulunduğu Beylerbeyi semtinden alır.
Kuleli Askeri Lisesi ve Müzesi
1843 yılında Sultan Abdülmecit tarafından kışla olarak yaptırılmıştır. Çok uzun dönem askeri okul olarak kullanılan bu yapı Boğaz'ı süsleyen en güzel yapılardan bir tanesidir. Okul müzesinde öğrencilerin aldığı ödüller ve bir adet Fil kuşu yumurtası bulunmaktadır. Ayrıca altın sırmalı koltuklar ve çeşitli antika eşyalarda mevcuttur.
Aziz Mahmud Hüdayi Efendi Türbesi
Aziz Mahmut Hüdayi Türbesi, İstanbul'da bulunan manevi yerler arasında ziyaret edilmesi gereken en önemli yerlerden biridir. Aziz Mahmut Hüdayi Hazretleri, İstanbul'da yaşadığı dönemde Osmanlı Padişahlarının saygısını ve hürmetini kazanmış abide bir şahsiyet olmakla birlikte, dilden dile aktarılan menkıbeleri ile de halkın gönlünde taht kurmuş birisidir.
Celveti Tarikatı'nın kurucusu olan ve Sultanahmet Cami'de ilk vaaz veren Aziz Mahmud Hüdayi; 1598'de Üsküdar'da cami ve dergah yaptırdı, 1628'de öldü. Mezarı, İstanbul Üsküdar'da kendi dergahı yanındaki türbesindedir. Asıl ismi Mahmud olmakla birlikte 'Hüdayî' ismi ve 'Azîz' sıfatı kendisine sonradan verilmiştir.
Kuşkonmaz Camii
Üsküdar Salacak tarafı ve sahilde olan Cami İstanbul Boğazı'nın Marmara'ya açıldığı bir noktadadır. Karşısında da Galata Köprüsü ve Haliç uzanır. Şemsi Paşa'nın Üsküdar'a bakan tarafında yani eski tütün fabrikasının yerinde bir de Sarayı vardı. Yaptıranı Vezir Şemsi Ahmed paşa. İnşa tarihi 988 yani 1580. Mimarı Mimar Sinan'dır.Şemsi Paşa'nın Türbesi Cami'nin sol yanında bitişiktir ve denize bakar. Cami ile Medrese arasındaki avlu bölümünde bir su deşarj rögarı vardır. Bu Mimar Sinan'ın yaptığı eserlerin tümünde tek örnektir.
Cami denize yakın olduğu için lodoslu havalarda, avlu duvarını aşıp pencerelerden Cami'ye giren deniz suyu bu rögar vasıtasıyla denize tahliye edilir. Cami avlusu L planında olup avlu kapısından girişte solda görülmeye değer bir tarihi çeşme su haznesi vardır. L şeklindeki hazirenin Cami kıble duvarı ile avlu duvarı arasında 15 kadar tarihi kabir ve taşları vardır. Bu kabirler son restorasyonda meydana çıkarıldı. Ayrıca çıkarılan bazı tarihi mermer taş eşyalar duvarlara monte edilerek güzel bir görünüme kavuşturulmuştur. Cami'nin minaresi kesme taştan, tek şerefeli ve şerefe korkulukları mermer şebekelidir. Bu Cami'ye ve minareye Kuşkonmaz denir. Cami İstanbul Boğazının Marmara'ya açıldığı bir noktadadır. Karşısında da Galata Köprüsü ve Haliç uzanır. Yani bu nokta, üç denize bakan ve bunların rüzgarlarını alan yerdedir. Hiçbir canlı insan dahil, rüzgara karşı kendi isteğiyle uzun zaman durmaz. Hele kuşlar ve diğer hayvanlar rüzgarı sevmezler. Hatta çok kalırsa ölürler. Böyle çok rüzgarlı bir yerdeki camiye de, elbette hiçbir kuş konmaz.
Çamlıca Tepesi
Küçük ve Büyük Çamlıca olmak üzere iki tepeden oluşan Çamlıca Tepesi, İstanbul'u izlemek için en güzel noktalardan birisidir. Çamlıca Tepesi, Üsküdar'da gezilecek yerler arasında en popüler olan yerlerden birisi konumunda. Üsküdar'ın yaklaşık 4 km. kadar sırtlarında 260 metrelik bir tepede bulunan Çamlıca Tepesi'nde muhteşem İstanbul manzarası eşliğinde güzel bir dinlence keyfi sürmek mümkün. Özellikle hafta sonu manzaralı güzel bir mekanda sabah kahvaltıları ve akşam yemekleri için çok ideal bir yerdir.
Fethi Paşa Korusu
Tarihi Fethi Paşa Korusu; Anadolu yakasının Boğaz kıyısında yer alan ve Sultantepe semtinin Boğaz'ı gören sırtlarından, Kuzguncuk Tepesi ve Paşalimanı'na kadar uzanır. Yüzlerce bitki ve ağaç türlerini barındıran bu yemyeşil koruda bir zamanlar edebiyatçı ve düşünür Cemil Meriç'i de ağırlayan konak, günümüzde Fethipaşa Sosyal Tesisleri adıyla misafirlerine Boğaz manzarası eşliğinde restoran hizmeti sunmaktadır.
Abdülmecit Efendi Köşkü
Mısır Hidivlerinden İsmail Paşa'nın yaptırdığı bu köşk Nakkaştepe'de yer alır. Günümüzde genellikle sergilere ev sahipliği yapan bu alan Üsküdar'da görülmesi gereken yerlerdendir.
Nakkaştepe Millet Bahçesi
2019 yılında İstanbul Üsküdar'da açılmıştır. 90 bin metrekare alana sahip olan alan aynı zaman da 15 Temmuz Şehitler Köprüsünün tam yanındadır. 90 bin metrekarelik boğaz manzaralı mesire alanı; piknik alanları, spor alanları, tenis kortu, biyolojik göleti, açık ve kapalı çocuk oyun alanı, doğa kaşif atölyesi, macera parkuru, uçan yol ve manzara seyir terası ile hizmet vermektedir.
Üsküdar'a Nasıl Gidilir?
Üsküdar, İstanbul'un en kolay ulaşım sağlanabilecek semtlerinden bir tanesidir. İstanbul'un pek çok yerinden Üsküdar'a direkt olarak otobüslerle ulaşım sağlamak mümkündür. Ayrıca Şehir Hatları Vapurlarıyla da Üsküdar'a kolayca ulaşım sağlanır.
Raylı hatlar olan Marmaray ve M5 Üsküdar- Çekmeköy Metro hattı ile Üsküdar'a rahat bir şekilde ulaşım sağlanmaktadır. (İLKHA)
