Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB) Başkanı ve Üsküdar Üniversitesi Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sevil Atasoy, performans artırıcı sentetik maddelerin artık sadece spor dünyasını değil, akademiyi ve iş yaşamını da tehdit ettiğini açıkladı.
Atasoy, “Sentetik uyarıcılar ve ‘akıllı ilaçlar’ artık yalnızca eğlence amaçlı değil, performans artırmak için de kullanılıyor. Öğrenciler ve profesyoneller, uzun süre odaklanmak ve verimliliklerini artırmak amacıyla bu sentetik uyarıcılara başvuruyor.” dedi.
Yeni nesil zihin güçlendiricilerin ve psikoaktif maddelerin hızla yayıldığını belirten Atasoy, “Nootropikler, sahte steroidler ve yeni psikoaktif maddeler (NPS) hem profesyonel hem amatör kullanıcılar arasında hızla yayılıyor. Bu maddeler çoğu zaman bitkisel gıda takviyeleri gibi masum görünümlü ürünlerde gizlenebiliyor.” uyarısında bulundu.
“Doping artık ofislerde ve sınıflarda”
Dopingin yalnızca spor alanlarını değil, günlük yaşamı da etkilediğini vurgulayan Atasoy, “Dikkat eksikliği ilaçları olan amfetamin, deksamfetamin ve metilfenidat gibi ilaçların kötüye kullanımı arttı. Reçetelerin kolaylaşması bu durumu tetikliyor. Bu ilaçların sentetik uyarıcılarla birlikte alınması zehirlenme riskini artırabiliyor veya tedavi edici etkilerini ortadan kaldırabiliyor.” dedi.
“Dijital pazarda gizli ticaret”
INCB’nin GRIDS Programı kapsamında yürütülen incelemelere göre, yüzlerce çevrimiçi platformda “testosteron” adı altında satılan sentetik steroid ve opioid ürünleri tespit edildi.
Atasoy, “2025’in ilk beş ayında yalnızca İngilizce sitelerde 693 şüpheli ilan bulundu. Bu maddeler genellikle ‘doğal takviye’ adıyla satılıyor, ancak opioidlerle karıştırılarak ölümcül sonuçlara yol açabiliyor.” bilgisini paylaştı.
“Küresel iş birliği şart”
Atasoy, INCB’nin son iki yılda 10 ülkeden gelen bilgiler doğrultusunda yasa dışı performans artırıcı ürünler hakkında küresel uyarı yayımladığını hatırlatarak, “Kurul, hükümetleri IONICS platformu üzerinden el koyma bilgilerini paylaşmaya ve Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA) ile iş birliğini güçlendirmeye davet ediyor.” dedi.
“Zeki görünmek uğruna sağlık kaybediliyor”
Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Bir zamanlar yalnızca yeraltı laboratuvarlarında üretilen sentetik maddeler, bugün ‘başarı’ ve ‘verimlilik’ vaadiyle meşrulaştırılıyor. Kısa vadeli dikkat artışı, uzun vadede bağımlılık, kalp-damar hastalıkları ve ölümle sonuçlanabilir.” diyerek uyardı.
Atasoy son olarak şu çarpıcı soruyu yöneltti:
“Akıllı ilaçlar toplumun her alanına sızarken, gerçekten daha zeki ve güçlü mü oluyoruz, yoksa yalnızca daha bağımlı mı?”