Papa 14. Leo’nun Töreni Diplomasi Sahnesine Dönüştü
Vatikan'da Papa Francis’in vefatının ardından yerine seçilen ABD’li Kardinal Robert Prevost, 14. Leo ismiyle papalık görevine başladı. St. Peter Meydanı’nda düzenlenen sade yemin töreni, dünya liderlerini bir araya getirdi. Törene Ukrayna lideri Vladimir Zelensky, ABD adına Başkan Yardımcısı JD Vance, eşi Usha Vance ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio katıldı.
Bir Dönem Kriz Yaşayan Liderler El Sıkıştı
Tören sırasında dikkat çeken gelişme, geçtiğimiz aylarda Beyaz Saray’da karşı karşıya gelen Zelensky ile JD Vance’in tokalaşması oldu. İkilinin samimi tavırları, aralarındaki buzların çözüldüğüne işaret etti. Şubat 2025’te Beyaz Saray’daki anlaşma görüşmeleri sırasında aralarında sert tartışmalar yaşanmış, JD Vance’in Zelensky’ye karşı takındığı mesafeli tavır dünya kamuoyuna yansımıştı.
Anlaşma İmzalandı, Gerginlik Sona Erdi
30 Nisan 2025’te imzalanan değerli madenler anlaşması, sadece ekonomik değil diplomatik sonuçlar da doğurdu. JD Vance ve eski ABD Başkanı Donald Trump tarafından yoğun şekilde eleştirilen Zelensky, sonunda ABD ile uzlaşarak bu stratejik anlaşmaya imza attı.
Anlaşma sonrası JD Vance’in Zelensky’ye karşı değişen tutumu törende net şekilde görüldü. Daha önce aşağılayıcı bakışlarla gündeme gelen Vance’in bu kez dostane yaklaşımı, törende bulunan gözlemcilerin dikkatinden kaçmadı.
Değerli Madenler Anlaşmasının Detayları
ABD ile Ukrayna arasında imzalanan anlaşma, özellikle nadir toprak elementleri (lityum, titanyum, neodimyum, seryum), petrol, doğal gaz ve diğer kritik minerallerin çıkarılmasını kapsıyor. Anlaşmanın temel amacı, Ukrayna’nın savaş sonrası yeniden inşasını finanse etmek, Batılı yatırımları çekmek ve ABD’nin Çin’e bağımlı olduğu nadir toprak zincirine alternatif oluşturmak.
Ukrayna, Avrupa’daki kritik 34 mineralin 22’sine sahip ve bu alanda küresel rezervlerin yüzde 5’ini barındırıyor. Anlaşmayla, iki ülkenin eşit söz hakkına sahip olacağı bir Yeniden Yapılanma Yatırım Fonu kurulacak. Bu fondan Ukrayna da kâr elde edecek; kaynakların mülkiyeti Ukrayna’da kalacak, mevcut projeler (Naftogaz, Ukrnafta) kapsam dışında tutulacak.
AB Anlaşmayı İncelemeye Aldı
Anlaşma herhangi bir borç yükümlülüğü getirmiyor ve geçmişte sağlanan 350 milyar dolarlık ABD yardımının iadesini talep etmiyor. Ancak yeni askeri yardımlar ve hava savunma sistemleri içeriyor. Öte yandan, Avrupa Birliği anlaşmayı mercek altına aldı. Gerekçe ise, Amerikan şirketlerine sağlanan ayrıcalıkların, Ukrayna’nın AB üyeliği sürecindeki rekabet kurallarına aykırı düşebileceği yönünde.
Savaşın Gölgesindeki Zenginlik
Ukrayna’nın elindeki büyük rezervler, özellikle Donetsk ve Luhansk gibi halen Rus işgali altındaki bölgelerde bulunuyor. Madencilik faaliyetlerinin önünde savaş, mayınlı araziler ve güvenlik riskleri gibi büyük engeller var. Ancak bu anlaşma, ülkenin hem ekonomik toparlanması hem de Batı ile stratejik entegrasyonu açısından tarihi bir adım olarak değerlendiriliyor.