İran, nükleer faaliyetlerine ilişkin denetimlerde kilit rol oynayan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile tüm iş birliğini askıya aldı. UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi’nin ülkeye girişine resmi olarak yasak getirildi. Kararın arka planında, Grossi’nin İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını kınamaması ve Tahran’ın ulusal güvenliğine karşı casusluk faaliyetlerinde bulunduğu iddiaları yer alıyor.

İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in başdanışmanı Ali Laricani, sosyal medya hesabından “Savaş bitince Grossi’nin hesabını göreceğiz” açıklamasını yaparken, İran Meclisi de 25 Haziran’da UAEA ile tüm iş birliğinin askıya alınmasını öngören yasa tasarısını 221 oyla kabul etti. 290 sandalyeli mecliste hiçbir ret oyu çıkmadı.

Karar, Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından da onaylanarak yürürlüğe girdi. Artık İran'a hiçbir UAEA denetçisi giremeyecek ve ajansla herhangi bir bilgi paylaşımı yapılmayacak. Grossi ise İran tarafından açık şekilde "casus" olarak tanımlanıyor.

Yasa, 1969 Viyana Sözleşmesi’nin 60. maddesi uyarınca iki koşul sağlanana kadar yürürlükte kalacak:

  1. Güvenlik Güvencesi: İran’ın egemenliği, nükleer tesisleri ve bilim insanlarının güvenliği uluslararası koruma altına alınmalı.

  2. Hak Güvencesi: İran’ın uranyum zenginleştirme hakkı, NPT’nin 4. maddesi kapsamında tanınmalı.

Bu şartların yerine getirildiği, yalnızca İran Atom Enerjisi Kurumu ve Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi’nin raporlarıyla teyit edilebilecek.

Grossi ise İran’ın kararına sert tepki gösterdi:

“İran, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın imzacısıdır. Bu karar tek taraflı alınamaz. Uluslararası toplum bu duruma kayıtsız kalmamalı.”

Grossi, İran’daki nükleer tesisleri ziyaret etmek istediğini ve Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'ye resmi mektup gönderdiğini de açıkladı. Ancak Erakçi, Grossi'yi "görevine ihanet etmekle" suçlayarak, tesisleri ziyaret ısrarını "kötü niyetli" olarak değerlendirdi.

İran Meclis Başkanvekilleri Muhammad Hacibabayi ve Ali Nikzad da Grossi’ye yönelik sert açıklamalarda bulundu. Nikzad, "Grossi büyük bir yalan söyledi ve bunun bedelini mutlaka ödeyecek" dedi.

Devlet gazetesi Keyhan ise çok daha ileri giderek Grossi’nin ülkeye giriş yapması halinde casuslukla yargılanması gerektiğini yazdı.