ALERJİ NEDİR?
Alerji, bir kişinin herhangi bir alerjen maddeye karşı gösterdiği aşırı vücut reaksiyonu olarak adlandırılmaktadır. Alerjiye yatkın insanlar ‘atopik’ olarak adlandırılır. Atopi bir hastalık olmayıp, vücudun belli şeylere karşı aşırı reaksiyonudur ve kalıtsal özellik gösterebilir. Açık tenliler ile deniz kenarı ya da nemli ortamlarda yaşayan insanlarda daha fazla görülür.
ALERJİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Alerjiye neden olan maddelerin çoğu organik kökenli maddelerdir ve genellikle insan vücudu için zararsızdır. Ancak alerjik insanlarda bu maddelere karşı aşırı reaksiyonlar meydana gelebilir. Bu reaksiyonlar, atopik olarak adlandırılan kişilerde görülür ve şunlar gibi çeşitli semptomlara yol açabilir:
-
Solunum Yolu Alerjileri: Polen gibi alerjenlerin solunması, burun, göz, sinüs ve boğazda alerjik semptomlara neden olabilir. Bu semptomlar arasında burun akıntısı, tıkanıklık, gözlerde kızarıklık ve sulanma, hapşırma ve boğazda tahriş bulunur.
-
Gıda Alerjileri: Bazı insanlar belirli gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar geliştirebilirler. Örneğin, yer fıstığı, deniz ürünleri, süt ürünleri ve yumurta gibi gıdalar alerjilere neden olabilir. Bu reaksiyonlar mide veya bağırsak problemlerine yol açabilir ve ciltte egzama veya ürtiker gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
-
Astım: Astım, hava yollarının alerjenlere karşı aşırı duyarlı olduğu bir durumdur. Alerjenlere maruz kaldığında, hava yollarında şişme ve iltihaplanma meydana gelebilir, bu da solunum sıkıntısına yol açabilir. Astım sadece alerjilerden kaynaklanmaz, ancak alerjiler astımın şiddetini artırabilir.
-
Cilt Alerjileri: Egzama ve ürtiker, ciltte yaygın olarak görülen alerjik rahatsızlıklardır. Ürtiker, beyaz kaşıntılı şişlikler şeklinde kendini gösterirken, egzama cildin kızarması, kuruması ve kaşınmasıyla karakterizedir.
Alerjik reaksiyonlar, kişiden kişiye değişebilir ve alerjen maddeye ve temas noktasına bağlı olarak farklı bölgelerde etkilenebilir. Alerjik rahatsızlıkların görülme sıklığı, modern yaşamın stresi, hava kirliliği ve gıda katkı maddeleri gibi faktörlerle ilişkilendirilmiştir ve gelişmiş ülkelerde daha yaygın olarak görülür.
ALERJİ SEBEPLERİ NELERDİR?
Alerji sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Ot ve ağaç polenleri
- Evcil hayvanların deri veya tüyleri
- Çeşitli gıdalar (süt, yumurta, soya, deniz ürünleri, meyve ve kuruyemişler)
- Ev ve toz akarları
- Mantar veya küf sporları
- Arı sokmaları
- Birtakım ilaçlar
- Kimyasal reçineler, lastik, nikel
- Lastik, kauçuk tarzı maddeler
- Kolye, küpe tarzı takılar
ALERJİLER NE ZAMAN DAHA SIK GÖRÜLÜR?
Alerjiler, dönemsel olarak farklı zaman dilimlerinde daha sık görülür. Dönemsel alerjilerin en yoğun olduğu zamanlar bahar aylarıdır. Bu dönemde ağaç polenleri, otlar, çiçekler ve çay polenleri, özellikle mevsimsel alerjilere sahip kişiler için zorlu bir dönem olabilir.
Bahar mevsiminde, bitki polenleri yoğun bir şekilde havada bulunur. Rüzgarın etkisiyle bu polenler kolayca taşınır, bu da özellikle gözlerde ve solunum sisteminde alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Alerjilerin yoğunluğu yerleşim yerine ve mevsime bağlı olarak değişebilir.
Ağaç polenleri genellikle yazın başından ortasına kadar etkili olurken, çim polenleri ilkbaharın sonundan yazın başına kadar artar. Otların polenleri ise yazın sonundan sonbaharın başına kadar alerji riskini artırabilir. Bu dönemdeki alerjiler genellikle bahar nezlesi veya astım gibi belirtilerle kendini gösterir.
Bu nedenle bahar aylarında polenlere bağlı alerjilerden korunmak önemlidir.
ALERJİ TESTİ NEDİR VE NASIL YAPILIR?
Alerji testleri, kişinin hangi alerjenlere karşı duyarlı olduğunu belirlemek ve alerjik reaksiyonların nedenini tanımlamak için kullanılan tıbbi testlerdir. Bu testler, alerji semptomlarının gerçek nedenini tespit etmek ve uygun tedaviyi sağlamak için önemlidir. İşte alerji testlerinin ne olduğu ve nasıl yapıldığına dair genel bir açıklama:
-
Cilt Prick Testi (Deri Üzerinde Damla Testi): Bu test, en yaygın kullanılan alerji testlerinden biridir. Küçük bir iğne veya plastik bir cihaz kullanılarak cildin üzerine alerjen içeren bir damla bırakılır. Ardından cildin üzerine bu damlanın içine nüfuz etmesi için hafif bir çizik veya delik yapılır. Test sonucu, ciltteki reaksiyonlara bakılarak değerlendirilir. Kızarıklık, kabarma veya kaşıntı gibi belirtiler alerjik reaksiyonun varlığını gösterebilir.
-
İntradermal Test (Cilt Altı Testi): Bu test, özellikle bazı ilaç alerjilerini tespit etmek için kullanılır. Alerjen madde cilt altına enjekte edilir ve cilt reaksiyonları izlenir.
-
Kan Testleri: Kan testleri, özellikle cilt testleri yapmak zor veya riskli olduğunda kullanılır. Bu testlerde kan örneği alınır ve alerjenlere karşı vücudun ürettiği antikor düzeyi ölçülür. En yaygın kan testi RAST (Radyoallergosorbent Test) veya ImmunoCAP'tir.
Alerji testleri, bir alerji uzmanı veya allergist tarafından yapılmalıdır. Test sonuçları, kişinin alerjiye verdiği tepkilere göre yorumlanır. Test sonuçları, kişinin hangi alerjenlere karşı duyarlı olduğunu belirlemeye yardımcı olur ve bu bilgiye dayanarak alerji tedavisi planlanır.
Alerji testleri, alerji semptomlarının nedenini tanımlamak ve kişiselleştirilmiş tedavi sağlamak için önemlidir. Ancak testlerin doğru yorumlanması ve bir uzman tarafından değerlendirilmesi gereklidir.
ALERJİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Alerjinin tedavisi alerjenden kaçınmadır. Bununla birlikte, bazen alerjenlerden tamamen kaçınmak mümkün değildir. Alerji tedavisine başlamadan önce, bir alerji testi yaptırmak, kişinin neye karşı alerjisi olduğunu tespit etmek ve bunlardan korunmak açısından ilk yapılması gereken şeydir. Sosyal medya ortamında ya da internette görülen alerji merhemi, alerji aşısı, alerji spreyi, alerji hapı, alerji şurubu gibi ürünler doktora sormadan kullanılmamalıdır. Şikayeti olan hastaya alerji testleri uygulandıktan sonra gereken tedavi yöntemi belirlenmektedir. Yapılacak alerji testi fiyatları yapılacak uygulamaya göre alerji polikliniği tarafından verilmektedir.